Mambo kadhaa yamewezesha uharaka wa kupata chanjo za COVID-19; kwanza, kwamba tafiti zimekuwa zikindelea ambazo zimekuwa zikiangazia familia ya virusi vya korona na kuelewa jinsi virusi hivi vinavyofanya kazi. Pili, teknolojia inayotumika kutengeneza chanjo hii (adenoviruses) pia imetathminiwa kwa miaka mingi (zaidi ya miongo 2) kwa magonjwa tofauti kama vile malaria, RVF, MERS, kichaa cha mbwa, chikungunya, TB na mengineyo. Tatu, watafiti na wafadhili wamekuwa radhi kufanya kazi pamoja, kubadilishana habari na teknolijia mpya kama vile ya kutumia vidudu vya adenoviruses kuharakisha utengenezaji wa chanjo. Mwisho, kwa sababu janga hili ni la dunia nzima, maelfu ya watu wamekuwa radhi kushiriki kwenye majaribio, ambayo yamewezesha utoaji kwa uharaka wa takwimu za usalama na utendajikazi ambazo zinahitajika kujulisha uidhinishaji wa dharura wa chanjo hizo. Katika haya yote, usalama wa chanjo ni muhimu; na hivyo basi uhitaji wa majaribio na ufuatiliaji wa jamii zinazopokea chanjo hizo.   

Takwimu kutoka kwa majaribio ya chanjo zinapeanwa kwa wizara ya afya na bodi nyingine za udhibiti hapa Kenya na kimataifa. Takwimu hizi zinasaidia wizara ya afya kufanya maamuzi kuhusu utoaji wa chanjo. Majaribio ya Kenya yanayofanywa na KEMRI Kilifi yanaendelea vizuri na hakuna wasiwasi wowote wa kiusalama.

Katika kampeni kubwa za chanjo baada ya kuleta chanjo mpya, ni kawaida kwa makundi ya kitaifa ya kutoa chanjo kuripoti madhara yoyote makali baada ya kupeana chanjo. Hii haimanishi kwamba madhara hayo yanatokana na chanjo yenyewe, lakini ni desturi nzuri kuyachunguza. Pia, madhara makubwa yaliyo nadra yanahitajika yaangaziwe dhidi ya kinga itokanayo na chanjo. Kwa mfano, ikiwa chanjo imeonyesha hatari ya moja kati ya milioni ya madhara makubwa, hii niilinganishwe na kiwango cha juu cha kinga kinachopeanwa dhidi ya ugonjwa mkali wa COVID. Wizara ya afya inasambaza chanjo kulingana na muongozo wa WHO. Habari zaidi zinaweza kupatikana kupitia kiunganishi hiki Link.

Kwa sasa, serikali inapeana chanjo kwa awamu 3 ikilenga asilimia 30 (30%) ya jamii. Awamu ya 1 – wanaofanya kazi muhimu zinazohitaji kutangamana na watu, wanaoainishwa kama wahudumu wa afya (ikijumuisha wahudumu wa afya ya jamii), na waajiriwa wengine wanaotoa huduma muhimu, ambao kazi zao zinawaweka katika hatari kubwa ya kupata COVID-19; Awamu ya 2 – wenye umri wa zaidi ya miaka 50 na wenye hali ya kiafya iliyo sugu; Awamu ya 3 – miaka 18-50 wenye hali ya kiafya iliyo sugu. Makundi haya ya kijamii yalipewa kipaumbele kulingana na upatikanaji wa chanjo na ufadhili kwa sasa. Kutekelezwa kwa awamu hizi kunawezakufanyika kwa wakati mmoja (kulingana na upatikanaji wa chanjo) na serikali inaweza kupanua kwa makundi mengine ya kijamii (ya walengwa) iwapo chanjo zaidi na ufadhili utapatikana. 

Akina mama wenye uja uzito na wanaonyonyesha hawakujumuishwa kwenye majaribio ya kwanza yaliyofanywa lakini kwa sasa wanajumuishwa katika mpango ya chanjo katika nchi fulani. Kadri majaribio yanavyoendelea na makundi zaidi ya kijamii kujumuishwa katika chanjo, takwimu zitapatikana. Kundi la WHO la kushauri [WHO Strategic Advisory Group of Experts (SAGE)] kuhusu chanjo linapendekeza kupeana chanjo kwa akina mama wanaonyonyesha[1]. Pia, akina mama wenye uja uzito wanaweza tu kufikiriwa ikiwa manufaa yatazidi hatari na kupitia ushauri wa daktari wao. Kupata chanjo ni chaguo la kibinafsi. Ikiwa una nia ya kupata chanjo, unapaswa kwanza kutathmini hatari yako ya kupata maambukizi ya virusi hivi vinavyosababisha COVID-19 na uzungumze na mhudumu wako wa afya.

https://www.ennonline.net/attachments/3816/FAQ_COVID-19-vaccines-and-breastfeeding_10.02.2021.pdf